- Szczególne dzieło sztuki narracyjnej, które świadczy o wielkości twórcy i jego wszechstronnych zainteresowaniach.
- Utwór wydany w Paryżu.
- Nastrojowa i psychologicznie subtelna analiza doznań i przeżyć wrażliwego dziecka.
- Utwór ma charakter autobiograficzny, pisarz przetwarza w nim swoje wspomnienia z poczatku XX wieku o świecie dzieciństwa, litewskim dworze i otaczającej go przyrodzie.
- Posiada cechu utworu autobiograficznego, przedstawia dorastającego chłopca Tomasza Surkonta, którym opiekują się dziadkowie, mieszkający nad rzeką Issą (Niewiążą) na Litwie w okolicach Kowna.
- Akcja powieści toczy się po zakończeniu I wojny światowej, w ziemiańskim dworze.
- Jej bohaterem jest kilkunastoletni Tomasz, wnikliwy badacz przyrody, obserwator dorosłych, poszukujący odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne.
- Tło powieści stanowią konflikty narodowościowe i społeczne w niepodległej Litwie, reforma rolna i niesnaski związane z nową granicą.
- Istotną rolę odgrywa przyroda, kraina wzgórz i jezior, bagien i moczarów, miejsce pierwszych porażek i sukcesów myśliwskich.
- Bohatera, spędzającego z lubością, czas w samotności otaczają i spotykają oryginalni ludzie, żyjący zgodnie z tradycją i kultywujący dawne obyczaje.
- Każda z postaci jest nosicielem jakiejś tajemnicy, ukrytych problemów i cierpień (babka, Baltazar, Dominik, samobójczyni Magdalena).
- Losy ludzkie pozwalają pisarzowi odnosić się do pytań i zagadnień egzystencjalnych, związanych z życiem, istnieniem i śmiercią.
- „Dolina Issy” to utwór obrazujący doświadczanie życia młodego człowieka.
- Napisany jest jednak z perspektywy świadomości i wiedzy dorosłego i doświadczonego już narratora.
- Mamy tu dystans, tęsknotę i powrót do rzeczywistości poznanej i doświadczonej w młodości.
- Powieś przetłumaczono na kilka języków, m.in. francuski, niemiecki, włoski i szwedzki.
- Tadeusz Konwicki w 1986 broku zekranizował powieść.