Na przełomie XIX i XX wieku wzrosło zainteresowanie ludzką psychiką. Zwracano uwagę na rolę:
- emocji,
- uczuć,
- pamięci,
- doświadczeń,
- uwikłań,
- uprzedzeń.
Analizowano je w kontekście postrzegania świata przez człowieka, a także spojrzenia na jednostkę i jej rolę w społeczeństwie.
Powrócono do rozważań i dyskusji problemów poruszanych w literaturze, w epokach wcześniejszych.
Bardzo ważnym tematem stała się ponownie kwestia narodowa. Twórcy sięgali do pamięci historycznj, analizując zwycięstwa, ale także porażki, słabości i zło.
Dyskusja toczyła się w obrębie literatury, teatru i sztuki.