W kreacjach postaci kobiecych ujawnił pisarz wpływ światopoglądu naturalistycznego. Losy bohaterek wielokrotnie potwierdzają tezę o zależności ludzkiego życia od praw natury.
Hanka
- żona Antka,
- początkowo przedstawiona jako osoba słaba i uległa,
- biernie podporządkowuje się rozkazom męża i teścia,
- emocje targają nią bardzo silnie, często nieporadnie płacze,
- po wypędzeniu jej z gospodarstwa Borynów dokonuje się jej metamorfoza,
- z nieporadnej kobiety staje się silną i odważną gospodynią,
- instynkt macierzyński wzbudza mocno jej siłę i zaczyna walczyć o szczęście swoich dzieci i całej rodziny.
Jagna (Jagusia)
- rywalka Hanki,
- rozpieszczona przez matkę dziewczyna,
- odmienna od lipeckiej społeczności,
- nie przywiązuje wcale wagi do posiadania ziemi,
- wyjątkowo wrażliwa na piękno,
- uczuciowa, z bogatą wyobraźnią, pełna marzeń,
- postępująca inaczej od norm obowiązujących we wsi,
- łamie kodeks moralny wiejskiej gromady, szczególnie w postępowaniu z mężczyznami,
- nie potrafi kontrolować własnych uczuć wobec mężczyzn,
- uwodzi Antka, młodego kleryka Jasia,
- działa pod wpływem popędu erotycznego, realizując własne miłosne pragnienia,
- pragnie spełnienia w miłości,
- jej postępowanie jest ostro krytykowane, w końcu potępione przez współmieszkańców Lipiec, wywożą więc \Jagnę na gnoju i kamienują jak jawnogrzesznicę,
- pozbawiają ją czci i honoru.
Cechy wspólne Hanki i Jagny
- obie kierują się pierwotnymi instynktami,
- Jagna ulega instynktowi erotycznemu,
- Hanka kieruje się instynktem macierzyńskim,
- zmieniają się ich role, najpierw triumfuje Jagna,
- niestety, ponosi klęskę, pogrąża się w rozpaczy, jest obolała i samotna w domu matki,
- ostatecznie zwycięża Hanka, która odzyskuje władzę nad domem i należny jej honor.
Jagustynka
- jej los to przestroga dla wielu gospodarzy,
- udowadnia, że nie wolno zbyt wcześnie zapisywać majątku dzieciom, bo skutkuje toi dalszym życiem w nędzy,
- los tej kobiety to ilustracja prawa walki o byt, obowiązujący w przyrodzie,
- podkreśla, że zwycięstwo odnosi zawsze silniejszy,
- „wycug”, czyli utrata ziemi to dla Jagustynki życiowa klęska.