III rozbiór Polski [upadek państwa polskiego]

  • III rozbiór Polski – 24.10.1795 r.
    • abdykacja króla Stanisława Poniatowskiego,
    • śmierć władcy w Petersburgu w 1798 roku.
  • Prusy:
    • część Małopolski,
    • Podlasie,
    • 48 tys. km2,
    • 1 mln ludności.
  • Rosja:
    • ziemie na wschód od linii Niemen – Drohiczyn – Bug wraz z Kurlandią,
    • 120 tys. km2,
    • 1,2 mln ludności.
  • Austria:
    • w czasie powstania zajmowała tereny Lubelszczyzny jako rekompensatę za straty w wojnie z Francją,
    • w trzecim rozbiorze otrzymała:
      • ziemi na południe od linii Pilica – Wisła – Bug.
      • 47 tyfs. km2,
      • 1,5 mln ludności.
  • 25 stycznia 1797 roku konwencja rozbiorowa podpisana w Petersburgu  likwidowała nazwę Królestwa Polskiego.
  • Przyczyny upadku państwa polskiego:
    • czynniki zewnętrzne:
      • wzrost potęgi państw sąsiednich, rządzonych absolutnie, mających silne armie, ingerujących w wewnętrzne sprawy Polski,
      • wciąganie Polski w wojny,
      • narzucanie aktów prawnych – prawa kardynalne,
      • Targowica,
      • brak poparcia dla sprawy polskiej w Europie:
        • rewolucyjna Francja skorzystała na związaniu sił przeciwników na ziemiach polskich,
        • Austria szukając rekompensaty za straty na wojni z Francją, rozpoczęła zajmowanie ziem polskich.
    • sytuacja wewnętrzna:
      • zbyt późno podjęte reformy ustrojowe,
      • złota wolność szlachecka osłabiająca władzę:
        • liberum veto,
        • wolna elekcja,
        • rokosze,
      • brak armii,
      • upadek gospodarczy:
        • pusty skarb,
        • słabość systemu podatkowego,
      • wykorzystywanie magnaterii i szlachty przez obce dwory,
      • upadek powstania kościuszkowskiego.
  • Skutki upadku Rzeczypospolitej szlacheckiej:
    • całkowita likwidacja państwa polskiego na 123 lata niewoli,
    • uzależnienie gospodarki, oświaty, kultury i spraw społecznych od zaborców,
    • zahamowanie rozwoju gospodarczego i kulturalnego ziem polskich,
    • wzmocnienie pozycji zaborców w Europie kosztem Polski,
    • podjęcie sprawy polskiej na arenie międzynarodowej w XIX wieku.