• Fragment ma charakter liryczny.
• Tematem jest chęć powrotu do domu.
• Obraz kraju lat dzieciństwa jest barwny i plastyczny.
• Poeta w wyobraźni przywołuje Niemen i jego okolice.
• Nadawca wypowiedzi jest sam Adam Mickiewicz.
• Adresatem jest Litwa, którą poeta porównuje do zdrowia i „Panna Święta”, czyli Matka Boska.
• Wiersz ma charakter bardzo uroczysty, przepełniony tęsknotą do kraju lat dzieciństwa.
• Napisany jest trzynastozgłoskowcem.
• Mickiewicz zastosował przerzutnie.
• Wykorzystał : apostrofę (np. „Litwo, Ojczyzno moja”), epitety (np.”ostrej bramie), przenośnie (np. „przenoś duszę”), uosobienia (np. „panieńskim rumieńcem dzięcielina pała”), porównania (np. „Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie, ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, kto cię stracił”).

Kompozycja:

1. Apostrofa do ojczyzny.
2. Rozbudowane porównanie.
3. Rozbudowana apostrofa do Matki Bożej.
4. Wtrącenia dotyczące uzdrowienia.
5. Opis przyrody ojczystej.

Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie,

Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,

Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie

Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie

Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy

I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy

Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem,

(Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę

Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę

I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu

Iść za wrócone życie podziękować Bogu),

Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.

Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną

Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,

Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;

Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,

Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;

Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,

Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,

A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą

Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.