Utwór, obecnie z kategorii biesiadnych i ludowych, „Kozak” funkcjonuje także pt. „Tam na górze jawor stoi”, ma również kilka wersji (3). Powstał w 1849 roku, autorem słów jest polsko-białoruski poeta Jan Czeczot, piszący gwarą nowogrodzką (Nowogródek). Piosenka opowiada historię Kozaka, wiernego żołnierza Rzeczypospolitej, oddanego wojaka, który prowadzi rozmowę z matką przed wyruszeniem na wojnę. Muzykę skomponował Stanisław Moniuszko, a utwór znalazł sie w IX „Śpiewniku domowym” wydanym po śmierci kompozytora.
Tam na górze jawor stoi,
jawor zielonieńki.
Ginie kozak w cudzej stronie,
kozak młodziusieńki.
Ginę, ginę w cudzej stronie,
śmierć mi oczy tuli,
proszę ciebie, moja miła,
donieś to matuli.
Przyszła matka, przyszła matka,
przyszła matuleńka,
obróciła blade lica
przeciw synaleńka:
Otóż widzisz, mój syneczku,
moje drogie dziecię!
Nie słuchałeś ojca, matki,
takież twoje życie.
Proszę matko, proszę matko,
pięknie pochowajcie,
niech we wszystkie biją dzwony,
w organ mi zagrajcie.
Niechaj tylko nie chowają
cmentarniane diaki,
jeno same ukraińskie
grzebią mnie kozaki.”