Piękna pieśń patriotyczna autorstwa Krystyny Krahelskiej, pseudonim „Danuta”. Jej słowa powstały w Puławach, w 1941 roku, podczas pobytu poetki w tym mieście. Melodię zapożyczono z utworu ludowego. Szybko zdobyła popularność, jak i inne utwory tej autorki, śpiewano ją w Warszawie, a także oddziałach partyzanckich na Lubelszczyźnie, w Nowogródzkiem, Świętokrzyskiem i Krakowskiem. Funkcjonowało kilka różnych wersji utworu, podobnie jak i tytułów, np. „Kujawiaczek konspiracyjny”. Po 1945 roku opublikowano utwór w zbiorze „Pieśni polskie”.
Ciężka, bezlitosna, bezsłoneczna dola
Ludzi w obcą stronę jak wiatr liście gna
Na Kujawach, na szerokich, żyznych polach
Szara leży mgła
Kujawiaczkiem płacze wiatr w gałęziach drzew
Umilkł nad polami każdy inny śpiew
Tylko czarna rola w sobie krzepnie z bólu
Płączą nad nią rosą drobne liście drzew x2
Kujawiaczek, Kujawiaczek
Gdzieś na obcej ziemi żali się i płacze
Kujawiaczek, Kujawiaczek
Jak jesienny wicher łka
W tę kujawską ziemię, w tę kujawską czarną
Padło gęstym siewem krwi braterskiej ziarno,
Leży w niej głęboko, krwawe i gorące
Czeka tylko wiosny, słońca
I na pierwszy wiosny obudzonej wiew
Śmignie prosto w górę bohaterski siew
Zbudzą się Kujawy, ziemia umęczona
Za broń chwycą, pomszczą krzywdę, ból i krew x2
Kujawiaczkiem rozśpiewanym
Rozzłocą się w słońcu te kujawskie łany
Kujawiaczkiem, Kujawiaczkiem
Ze wzruszenia wierzby płaczą