„Legenda” Jana Lechonia

• Wiersz z gatunku liryki patriotycznej.
• Utwór ciągły, wersy trzynastozgłoskowe.
• Średniówka po 7 zgłosce, wyraźny rytm.
• Rymy żeńskie, dokładne, parzyste, przylegające (sąsiadujące).
• Tematem są tradycje, ich nierozerwalność, ciągłość.
• Poeta zgromadził w tekście symbole bohaterskiej przeszłości utrwalone w muzyce, literaturze i malarstwie, które zestawia z dowodami niezłomnej postawy współczesnych sobie Polaków.
• Pokazuje w jaki sposób powstają nowe legendy, budowane na bazie dawnych mitów narodowych.
• Nadawca nie jest jasno wskazany w wierszu, ale osobisty charakter refleksji pozwala postrzegać w tej roli samego poetę.
• Nastrój wiersza jest podniosły, patriotyczny.
• W wierszu można wskazać następujące środki artystyczne: epitety (uwznioślające) (np. „słowa podniosłe”), metafory (np. „wszystko to ożyło”), porównania (np. „Jak brylant krwawy świeci mur”).

Wszyst­kie sło­wa-pod­nio­słe, któ­reś znał ze szko­ły,
Mu­zy­ka sta­rych pie­śni, wolności anioły,
Książę Józef na koniu, wi­szą­cy nad biurkiem,
I olbrzymi Batory w małej czapce z piórkiem,
I młodzieniec z Grottgera, co żegna swą miłą,
Pocztówka z Białym Orłem – wszystko to ożyło!
I oto między nimi jako brylant krwawy
Świeci mur zbu­rzo­ne­go katedry ołtarza,
Leży ka­mień zwy­czaj­ny z uli­cy War­sza­wy,
Sta­ra chust­ka słu­żą­cej, czap­ka ga­ze­cia­rza.
Wśród sta­lo­wych hu­sa­rzy skrzy­dla­te­go szy­ku
Wi­dzisz pana ni­skie­go w czar­nym me­lo­ni­ku.
A da­lej, gdzie wię­zie­nia gru­by mur i wie­że,
Ge­ne­ra­ła Kle­eber­ga pod­nie­sio­na gło­wa
I sły­szysz – (czyś mógł my­śleć?) – rów­nie pięk­ne sło­wa
Jak tam­te, któ­re kie­dyś umil­kły w El­ste­rze.