Leopold Staff (1878-1957)
Zwykło się go określać mianem “poety trzech pokoleń”, gdyż na przestrzeni swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie
międzywojenne i literaturę współczesną.
W utworach Młodej Polski można wyróżnić następujące tendencje:
- nietzscheanizm: tom “Sny o potędze”,
- dekadentyzm: wiersze z tomu “Dzień duszy”,
- franciszkanizm: tom “Ptakom niebieskim”, przekład “Kwiatków św. Franciszka z Asyżu”,
- klasycyzm: tom “Uśmiechy godzin”.
“Kowal” – sonet polemizujący z dekadentyzmem i pesymizmem epoki, a prezentujący typową dla filozofii Nietzschego jednostkę,
która używa “woli mocy”, aby wypracować siłę, indywidualność i osobowość. “Kowal” jest symbolem tęsknoty do siły, męstwa, wielkości, jego trud to zmagania z własnym charakterem, drogocenne kruszce – wartości prezentowane przez człowieka, a serce – jego postawa moralna.
“Deszcz jesienny” – impresjonistyczny obraz świata, który oglądany jest przez zamazane deszczem szyby. Na obraz ten składają się trzy wizje:
- korowód mar idących pochodem przez ogród, wśród płaczu i zawodzenia (wizja zbliżona do kasprowiczowskiej w “Święty Boże”),
- wspomnienie pogrzebu, niespełnionej miłości, tragedii pożaru, płaczu ludzkiego,
- obraz diabła płaczącego na widok zniszczenia, które sam sprawił w pięknym ogrodzie. Refren powtarza informację o kroplach deszczu uderzających o szyby, które wydają dźwięki podobne do płaczu (onomatopeja podkreśla muzyczność utworu).
“Przedśpiew” – najwymowniejszy przykład klasycyzmu Staffa, zapowiedź afirmacji życia i filozofii pogodnego bytu, pojmowanego jako
harmonijne współistnienie pozornie sprzecznych elementów: bólu i szczęścia, śmierci i życia, trwania i przemijania. Podmiot liryczny to mędrzec, poeta, duchowy spadkobierca stoików, Epikura i myślicieli renesansowych. Długie, wielokrotnie złożone zdania ujęte w 13-sylabowe wersy, liczne epitety i archaizmy nadają tekstowi powagę i uroczysty charakter.