W życiu każdej społeczności ważną rolę odgrywają symbole, będące znakami wartości jednoczących ludzi we wspólnotę. Do takich symboli należy flaga, godło państwowe i hymn narodowy.
Tematem wiersza jest patriotyzm, wola walki o niepodległą Polskę.
„Mazurek Dąbrowskiego” – pieśń powstała we Włoszech, w pobliżu miejscowości Reggio, w czasie tworzenia Legionów Polskich (1797 r.) pod dowództwem generała Henryka Dąbrowskiego. Polacy uwierzyli, że przy boku Napoleona uda się wrócić do wolnej Ojczyzny. Pierwszy raz odśpiewano go publicznie 20 lipca 1797 roku na uroczystości ku czci twórcy Legionów , Jana Henryka Dąbrowskiego.
Drukiem pieśń ogłoszono w Warszawie w 1806 roku w „Kalendarzyku kieszonkowym patriotycznym na rok 1807” oraz po polsku i francusku w anonimowej ulotce zatytułowanej „Mazurek Dąbrowskiego”. „Pieśń Legionów” zyskała ogromną popularność na obczyźnie i w kraju.
Podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości, do której sam należy („my”, „nam”, „żyjemy”), za nadawcę można więc uznać samych legionistów.
Adresat wymieniony jet w refrenie (części powtarzającej się), jest nim generał Dąbrowski, twórca i wódz Legionów, prowadzący Polaków do ojczyzny.
Nastrój wiersza niesie nadzieję jest potwierdzeniem patriotycznej misji, odwołuje się do sławnych bohaterów.
Czarniecki, Dąbrowski i Kościuszko to wzorce osobowe o charakterze republikańskim i demokratycznym.
W Będominie koło Kościerzyny, gdzie urodził się Józef Wybicki, powstało w 1978 roku Muzeum Hymnu Narodowego.
Józef Wybicki, autor słów Mazurka, na pewno nie przypuszczał, że pieśń przetrwa lata, a od 1927 roku stanie oficjalnie hymnem narodowym, co odnotowane jest również w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Nie jest znany autor melodii, opartej na melodii ludowego mazura.
W wierszu znajdziemy epitety (np. „obca przemoc”, uosobienie (np. „Jeszcze Polska nie zginęła”), powtórzenia (np. „marsz, marsz”), przenośnie (np. „Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę”).
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami
Dał nam przykład Bonaparte
Jak zwyciężać mamy
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany:
Słuchaj jeno pono nasi
Biją w tarabany!
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem