- „Moralność pani Dulskiej” to najpopularniejszy dramat G.Zapolskiej,
- Utwór został wydany w 1907 roku, określa się go jako tragifarsę mieszczańską.
PROBLEMATYKA
- Zapolska obrazuje obłudę moralną i mentalność mieszczańską,
- Dulscy, co innego głoszą, a zupełnie inaczej postępują,
- Żadna z głoszonych w tym domu zasad nie sprawdza się w codziennej praktyce.
- Filozofia Dulskiej to gra pozorów,
- Zupełnie inaczej prezentuje się w rożnych środowiskach,
- Inne czyny i słowa kieruje do domowników, inne do obcych,
- Dba o swój „pozytywny” obraz,
- Wszyscy domownicy zostali przez nią całkowicie zdominowani.
- Felicjan Dulski nie odgrywa żadnej roli w tym małżeństwie,
- Stracił autorytet, poddając się tyranii żony,
- Przyjemności upatruje jedynie w wydzielanych przez małżonkę „groszach” na kawę i cygara,
- Zgadza się nawet na „spacery” wokół stołu.
- Córki Dulskiej przedstawiła Zapolska na zasadzie kontrastu,
- Mela jest wrażliwa, zagubiona, chorowita i bezradna, „nie ogarnia tego, co dzieje się w domu”,
- Hesia stanowi wierne odbicie matki,
- Dulska stara się dobrze wychować dzieci,
- Córki uczęszczają na pensję, uczą się muzyki i tańca,
- Jednocześnie uczy ich kłamstwa (Hesia w tramwaju ma udawać młodszą, by płacić za bilet ulgowy), wpaja im własne zasady moralne.
- Zbyszko to młody, przystojny mężczyzna,
- Jest inteligentny i krytyczny,
- Utrzymuje kontakty kawiarniane ze środowiskiem cyganerii artystycznej
- Prezentuje wrogą postawę wobec poglądów i postępowania matki,
- Buntuje się, a opór jego jest niezwykle słaby,
- Poddaje się kołtuństwu rodziny.
- Farsa ta powoduje tragedię ludzi reprezentujących odmienny sposób myślenia (Mela i Hanka).
- W zakończeniu tryumfuje zakłamanie Dulskiej – Zapolska ośmieszyła zakłamaną moralność, ale podkreśliła jednocześnie jej ponurą trwałość.
NATURALIZM W „MORALNOŚCI PANI DULSKIEJ”
- Nurt naturalizmu Zapolska poznała w Paryżu, kiedy grała w słynnym teatrze Antoine.
- W myśl założeń naturalizmu deklarowała się jako przeciwniczka mieszczaństwa, jego moralności i mentalności, a środowisko mieszczańskie uczyniła bohaterem negatywnym swoich utworów.
- W komedii naturalizm widoczny jest przede wszystkim w: bezlitosnym zdemaskowaniu obłudy i zakłamanej moralności mieszczańskiej oraz w nagromadzeniu faktów i cech osobowości bohaterów egzemplifikujących demaskatorskie założenia dramatu.