„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej [bohaterowie]

ARYSTOKRACJA
Zygmunt Korczyński
  • Syn legendarnego w okolicy Andrzeja Korczyńskiego, wychowany na kosmopolitę i lekkoducha.
  • Człowiek słaby i pozbawiony moralności.
  • Ożeniony z bogatą i uwielbiającą go panną Klotyldą, szybko znudził się żoną i pragnie nawiązać romans z Justyną.
Teofil Różyc
  • Kuzyn sąsiadów Korczyńskich, Kirłów.
  • Posiadacz zrujnowanego, ale jeszcze znacznego majątku, człowiek zdegenerowany (morfinista), który w małżeństwie z Justyną upatruje odmiany życia.
DWÓR
Benedykt Korczyński
  • Właściciel Korczyna, dzielny, wiecznie zapracowany gospodarz.
  • Zbyt jednak dosłownie traktujący patriotyczny nakaz utrzymania dobrze prosperującego majątku w polskich rękach.
  • Zapomina bowiem o niemniej ważnym obowiązku wspomagania aktywności Polaków o niższym statusie społecznym (konflikt z zaściankiem).
Emilia Korczyńska
  • Żona Benedykta, neurotyczna, rozkapryszona piękność, nękana chorobami prawdziwymi i urojonymi.
  • Żyje w izolowanym świecie dwu pokoi, które urządziła w stylu sentymentalnym i wypełniła bibelotami i romansami.
  • Kontaktuje się wyłącznie z damą do towarzystwa, panną Teresą.
  • Z życiem dworu i pracą nie chce mieć nic wspólnego.
Witold Korczyński
  • Syn właścicieli Korczyna.
  • Młody, postępowy szlachcic pełen pozytywistycznych ideałów.
  • Krytykuje ojca, pragnąc wprowadzić wiele zmian w zarządzanym majątku, a także obwinia go o zaostrzenie konfliktu z zaściankiem.
  • Poproszony na weselu Elżuni Bohatyrowiczówny            o wstawiennictwo w związku z przegraniem przez zaścianek procesu, dzięki swemu zaangażowaniu przyczynia się do zakończenia sporu.
Justyna Orzelska
  • Piękna, dumna i mądra, ale niestety niemajętna panna.
  • Jest rezydentką w domu wujostwa Korczyńskich.
  • Ojciec Justyny, to zdziwaczały i zdziecinniały starszy pan. Zajmuje się tylko grą na skrzypcach i jedzeniem.
  • Do Justyny zalecał się niegdyś Zygmunt Korczyński, ale presja środowiska udaremniła mezalians.
  • Dziewczyna bardzo boleśnie przeżyła zawód miłosny, odczuwa swą samotność i bezsens życia “na łaskawym chlebie”.
  • Przypadkiem poznany Jan Bohatyrowicz budzi jej zainteresowanie, a coraz częstsze wizyty w zaścianku zbliżają młodych ku sobie.
  • W czasie wizyty na mogile powstańczej stryj Jana, Anzelm, opowiada jej dzieje swojej miłości do Marty Korczyńskiej, siostry Benedykta, nie wspomina jednak o powodach rozstania.
  • Ta spytana, wyznaje, że bała się pracy, a także wstydu, jaki przeżywała, gdy dwór wyśmiewał się z jej “chłopskiego amanta”.
  • Mądra dziewczyna przyjmuje oświadczyny Jana, a odrzuca umizgi Różyca.
  • Opuszcza dwór i odprowadzana przez wuja, kieruje się ku zagrodzie Jana.
ZAŚCIANEK
Jan i Cecylia
  • Protoplaści rodu Bohatyrowiczów.
  • On chłop, ona szlachcianka, którzy pobrali się, osiedli w puszczy, wykarczowali ją i na jej miejscu wraz z dziećmi i ich rodzinami założyli osadę.
  • Olśniony ich pracowitością i odwagą król Zygmunt August nadal im herb, uczynił szlachtą.
Anzelm Bohatyrowicz
  • Syn Szymona Bohatyrowicza, brat Jerzego, stryj Janka Bohatyrowicza.
  • Uczestnik powstania styczniowego.
  • W młodości łączyło go gorące uczucie z Martą Korczyńską, która jednak lękając się opinii środowiska   i ciężkiej pracy odrzuciła jego oświadczyny.
  • Anzelm klęskę powstania i niepowodzenie osobiste ciężko odchorował.
  • Obawia się zgromadzeń, unika kłótni,  troszczy się          o grób Jana i Cecylii.
Jan Bohatyrowicz
  • Syn Jerzego Bohatyrowicza, bratanek Anzelma.
  • Wychowuje przyrodnią siostrę Antolkę i pomaga prowadzić gospodarstwo Anzelmowi.
  • Jest pracowity, pięknie śpiewa.
  • Od dawna milcząco zakochany w Justynie, wprowadza ją w świat prostych, ale pozytywnych wartości.