- Wiersz z pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” (1661).
- Jest przykładem liryki refleksyjnej.
- Utwór ma budowę ciągła, składa się z szesnastu wersów napisanych trzynastozgłoskowcem ze średniówką po 7 sylabie.
- Układ rymów jest regularny, parzysty aa bb cc itd.
- Tematem wiersza jest wierność, stałość kobiet w uczuciach.
- Koncepcja utworu oparta jest na jednym zdaniu przeciwstawnym.
- Wiersz doskonale buduje napięcie, kolejne wyliczenia tworzą nastrój niecierpliwej refleksji.
- Nagromadzone zostało wiele niemożliwych zjawisk, które podsumowuje zaskakujące zakończenie.
- Podmiotem lirycznym jest zapewne mężczyzna, przybierający w utworze pozę mędrca.
- Jego monolog wygląda jak naukowa rozprawa, w której postawiona teza wydaje się niepodważalna.
- Wśród środków artystycznych wyróżnić można: przeciwstawienia (np. „Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa, niźli będzie stateczna która białogłowa”), anafory (np. „prędzej”), metafory (np. „Prędzej pięścią bez swojej obrazy ogniowi dobije”), przerzutnie (np, „prędzej i promieni słonecznych drobne kąski wżenie do kieszeni”).
- Znawcy wskazują na ikoniczny charakter wiersza.
- Ikonem nazywa się nagromadzenie i wyliczenie wszelkiego rodzaju metafor, porównań i pytań retorycznych.
Prędzej kto wiatr w wór zamknie, prędzej i promieni
Słonecznych drobne kąski wżenie do kieszeni,
Prędzej morze burzliwe groźbą uspokoi,
Prędzej zamknie w garść świat ten, tak wielki, jak stoi,
Prędzej pięścią bez swojej obrazy ogniowi
Dobije, prędzej w sieci obłoki połowi,
Prędzej płacząc nad Etną łzami ją zaleje,
Prędzej niemy zaśpiewa, i ten, co szaleje,
Co mądrego przemówi; prędzej stała będzie
Fortuna, i śmierć z śmiechem w jednym domu siędzie,
Prędzej prawdę poeta powie i sen płonny,
Prędzej i aniołowi płacz nie będzie plonny,
Prędzej słońce na nocleg skryje się w jaskini,
W więzieniu będzie pokój, ludzie na pustyni,
Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa,
Niźli będzie stateczna która białogłowa.