„Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza [bohaterowie]

Jan Skrzetuski
  • Postać fikcyjna (źródła historyczne podają tylko, że rycerz o tym imieniu przeprawił się z oblężonego Zbaraża do króla, a potem walczył pod Beresteczkiem). Jego losy stanowią o istnieniu związków przyczynowych w powieści.
  • Porucznik, namiestnik wojsk księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Ulubieniec i stronnik księcia, uznający w nim najwyższy autorytet wojskowy i polityczny. W służbie księcia tłumi powstanie kozackie oceniając je, jako bunt zrewoltowanej czerni przeciwko prawowitej władzy (rozmowa z Chmielnickim).
  • Ideał rycerza, chrześcijanina, “niezłomny rycerz” dla którego służba ojczyźnie, honor i sława stanowią wartości cenniejsze nad życie. W ich to imię poświęca życie prywatne, minimalizując znaczenie własnych dramatów w obliczu tragedii Rzeczypospolitej.
  • Dumny, uczciwy, głęboko religijny, w imię wiary gotowy pogodzić się ze swym losem

Bohun

  • Pułkownik kozacki, postać fikcyjna. Uwielbiany przez Kozaków (śpiewano o nim pieśni i opowiadano wręcz nieprawdopodobne historie o wyczynach).
  • Postać tajemnicza o niejasnej przeszłości i pochodzeniu, którego tajemnicy pilnie strzeże.
  • Pokochawszy Helenę, która nim gardzi, czci ją niczym świętą i służy Kurcewiczom oczekując, aż dziewczyna odwzajemni uczucie.
  • Zły i mściwy, przekonawszy się o zdradzie opiekunów Heleny, w porywie szalonej złości morduje ich; gwałtowny i dziki zdolny jest do najokrutniejszej zbrodni.
  • Odwagą, walecznością i męstwem budzi szacunek wrogów.
  • Do końca życia pozostaje wierny Helenie, odbudowuje z gruzów Rozłogi i w nich spędza ostatnie lata życia.
Helena
  • Pochodzi ze starego rodu Kurcewiczów, osierocona: matka zmarła przy porodzie, ojciec, książę Wasyl, należał do stronników księcia Michała Wiśniowieckiego (ojca Jeremiego), niesłusznie oskarżony o zdradę salwował się ucieczką. Majątek i kilkuletnią córeczkę pozostawił pod opieką brata Konstantyna, po śmierci którego Rozłogami rządzi demoniczna żona. To ona właśnie zdecydowała się poświęcić bratanicę, by majątek pozostał w rękach synów.
  • Rzadko zjawia się na kartach powieści, ale to wokół niej toczą się najbardziej sensacyjne wydarzenia.
  • Osiemnastoletnia dziewczyna jest nieziemsko piękna, budzi więc zarówno szaloną miłość Bohuna, którym pogardza, jak i odwzajemnioną Skrzetuskiego.
  • Poważna, dumna i bez skazy staje się godną narzeczoną     a później żoną polskiego rycerza.