Stanisław Orzechowski
(11 listopada 1513 w Przemyślu – 1566)
Ksiądz katolicki, kanonik przemyski, historyk.
Najzagorzalszy przeciwnik Modrzewskiego.
Utalentowany i namiętny publicysta (pierwszy prozaik, który opanował i w języku polskim zastosował reguły cyceronizmu), zarazem jednak demagog i warchoł literacki.
Uprawiał dialog nauczający, czego dowodem jest między innymi mowa “Quincunx, to jest Wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony… i za kolędę posłom koronnym do Warszawy na nowe lato Roku Pańskiego 1564 posłany”.
Orzechowski, nawiązując do teokratycznych teorii państwa, przeprowadza ustami Papieżnika (określenie będące wówczas lekceważącą nazwą rzymskiego katolika) i samego Orzechowskiego w sporze z Ewangelikiem tezę o prymacie Kościoła w XVI-wiecznym państwie polskim.
W jego systemie całość wyobrażona “cynkiem” (figura geometryczna o czworokątnej podstawie i wierzchołku, przypominająca piramidę), to Korona Polska złożona z pięciu elementów: wiary, ołtarza, kapłana i króla u podstawy oraz Kościoła u wierzchołka.
Orzechowski był znakomitym ideologiem i taktykiem, który potrafił podsunąć szlachcie wersję ustrojową najdogodniejszą dla katolicyzmu. Dowodził, że religia rzymska stworzyła państwowość polską i że spaja Królestwo. W tym układzie Kościół stawał się gwarantem wolności szlacheckiej.