Paprotniki [powtórka do klasówki]

Kolejny sprawdzian i kolejna „pomoc naukowa”. Do pracy rodacy!

PAPROTNIKI – budowa i różnorodność

Wiadomości z podręcznika str. 107-111 oraz 114 (wiadomości dotyczące paprotników)

Najważniejsze zagadnienia:

– Opisz środowisko życia paprotników (wymień miejsca i warunki gdzie mogą żyć).
– Wymień grupy roślin zaliczanych do paprotników.
– Wymień cechy charakterystyczne dla paprotników.
– Podpisz wskazane na rysunku elementy budowy paproci oraz skrzypu oraz widłaka.
– Omów budowę i funkcje (zadania) pędów u skrzypu.
– Omów funkcje (zadania) poszczególnych elementów budowy.
– Omów znaczenie paprotników w przyrodzie oraz dla człowieka.

– Wyjaśnij pojęcia:
kłącze,
węgiel kamienny,
roślina zarodnikowa,
organowce,

Opisz środowisko życia paprotników (wymień miejsca i warunki gdzie mogą żyć).

Są to głownie rośliny lądowe.
Przedstawicieli paprociowych, skrzypowych i widłakowych, czyli paprocie, skrzypy i widłaki spotykamy głownie w lasach.
Rosną w zacienionych wilgotnych miejscach.
Skrzypy rosną też na łąkach i w ogrodach.
Wyjątkiem jest salwinia, pływająca paproć wodna.
Jest ich około 400 gatunków
Rosną w zasadzie na wszystkich kontynentach.
Zaliczane są do organowców, ciało ich składa się z organów korzeni, liści i łodyg.
Kiedyś dominowały w szacie roślinnej Ziemi, były krzewiaste i osiągały nawet 30 m wysokości.
Ślady paproci, skrzypów i widłaków są odnajdywane w pokładach węgla kamiennego.
To one wytworzyły w ciągu milionów lat pokłady węgla kamiennego.

Wymień grupy roślin zaliczanych do paprotników.

Do paprotników zalicza się następujące typy:

widłakowe,
skrzypowe,
paprociowe

Zaliczane są do organowo, ponieważ ich ciało składa się z organów:

korzeni,
łodyg,
liści,

W budowie paproci, widłaków i skrzypów wyróżniamy:

liście,
łodygę,

_____________________________________________

Rozmnażają się przez zarodniki. Są roślinami zarodnikowymi.

Mają zróżnicowane komórki, które specjalizują się w pełnieniu różnych funkcji i tworzą tkanki

Są to rośliny cieniolubne i wilgociolubne (występują w miejscach zacienionych i wilgotnych.

Na podstawie wymienionych cech rośliny te zalicza się do organowców i roślin zarodnikowych.

– Wymień cechy charakterystyczne dla paprotników.

Paprociowe mają zróżnicowaną wielkość i kształt
Ich ciało zbudowane jest z organów – łodygi, liści oraz korzeni.
Mają krótką podziemną łodygę , nazywaną kłączem.
Z niego wyrastają duże liście, często pierzastodzielne, stojące na ogonkach.
W kłączu gromadzone są materiały zapasowe, odżywcze, wytworzone w procesie fotosyntezy.
Dzięki zapasom w kłączu po utracie liści (zimą) rośliny mogą przetrwać niesprzyjające warunki.
Wraz z wiosną wykorzystują nagromadzone w kłączu substancje odżywcze do wytwarzania nowych liści i dlatego są roślinami wieloletnimi.
Paprocie rozmnażają się bezpłciowe przez zarodniki, które powstają w zarodniach.
Zarodniki są zebrane w grupy nazywane kupkami
Kupki zarodni powstają na spodniej stronie liści.
W zarodniach wytwarzane są zarodniki, które służą do rozmnażania bezpłciowego.
Młode liście zwijają się ślimakowato.
Paprocie rozmnażają się również płciowo z udziałem komórek płciowych.

Podpisz wskazane na rysunku elementy budowy paproci oraz skrzypu oraz widłaka.

– Omów budowę i funkcje (zadania) pędów u skrzypu.

Cechą skrzypów jest zróżnicowane pędów.
U skrzypu polnego wiosną pojawiają się pędy bezzieleniowe (pozbawione chloroplastów).
Na ich szczycie wykształcają się zarodnie skupione w kłos.
Po wysianiu się zarodników z kłącza wyrastają pędy zielone, zawierające w komórkach chloroplasty.
Dzięki nim zachodzi fotosynteza.
Na nich są osadzone pędy boczne oraz drobne łuskowate liście.
Skrzyp olbrzymi ma pędy, które osiągają 1,5 wysokości i 2 cm grubości.
Rośnie często w skupiskach.
Występuje w wilgotnych miejscach, często w pobliżu źródeł.
W Polsce objęty jest ochron gatunkową.

– Omów funkcje (zadania) poszczególnych elementów budowy.

Widłakowate, posiadają rozwidlające się pędy (zawsze dwa), które są zielone przez cały rok (w przeciwieństwie do paproci i skrzypów).
Rozwijają się bardzo długo, nawet 25 lat i wymagają obecności określonych grzybów, z którymi żyją w symbiozie.
W Polsce występują nielicznie.
Do niedawna widłaki pozyskiwano w dużych ilościach jako rośliny lecznicze, szczególnie ich kłosy z zarodnikami.
Niektórzy traktują je jako rośliny ozdobne.

– Omów znaczenie paprotników w przyrodzie oraz dla człowieka.

Obecnie tylko część roślin paprotników wykorzystuje się w lecznictwie.
Są to widlak goździsty, skrzyp polny.
Niektóre traktowane są jako rośliny ozdobne, np. paprocie i widliczki.
Skrzypy są uciążliwymi chwastami ze względu na dużą zdolność rozmnażania bezpłciowego.
Paprotniki, czyli paprociowe, widłakowe i skrzypowe stanowią ważny element szaty roślinnej lasów.
Często tworzą podszyt i runo leśne, które jest schronieniem dla różnych gatunków zwierząt.
W Polsce wszystkie gatunki widłaków objęte są prawną ochroną.
Chronione jest też wiele gatunków paproci, np. długosz królewski, pióropusznik strusi.
Ze skrzypów chroniony jest skrzyp olbrzymi.
Większość roślin paprociowych, skrzypowych i widłakowych to zwykle niewielkie rośliny.
Są krewnymi, które kiedyś rosły na Ziemi, ale osiągają znacznie mniejsze wysokości , od 20 do 150 cm.

– Wyjaśnij pojęcia:

kłącze,

U roślin przekształcony, zwykle zgrubiały pęd podziemny, spełniający funkcję organu spichrzowego i przetrwalnikowego (magazyn substancji odżywczych). Stanowi rosnącą pod ziemią przekształconą łodygę

węgiel kamienny,

Skała osadowa, pochodzenia roślinnego, powstała przez miliony lat z obumarłych paproci, skrzypów i widłaków, które miały kształt drzew, powstał w okresie karbonu

roślina zarodnikowa,

Grupy organizmów, które nie wytwarzają kwiatów i nasion, rozmnażają się przez zarodniki lub przez podział

organowce,

Organowce – rośliny, które zbudowane są z trzech zasadniczych części, tj. korzenia, łodygi i liści. Organy te pełnią określone funkcje. Prymitywnymi organowcami są mszaki, a typowymi organowcami lądowymi są paprotniki.