Blaise Pascal
(1623-1662)
Francuski matematyk, fizyk, miał znaczący wkład w konstrukcję mechanicznych kalkulatorów, a także mechanikę płynów, sprecyzował terminy ciśnienia i próżni, był również filozofem, poszukującym religijnego uzasadnienia sensu życia człowieka.
Dokonywał rozumowej analizy wiedzy uznał , że – paradoksalnie – sam rozum prowadzi do wyparcia się rozumu, gdyż skłania człowieka do zadawania pytań o tajemnice, których sam nie jest w stanie rozwiązać. Rozwiązanie tej sprzeczności możliwe jest dzięki zdolności poznania rzeczywistości nadprzyrodzonej i dzięki wierze.
Łączył racjonalizm z irracjonalizmem
Swoje rozważania na ten temat zawarł w „Myślach” (1670).
Pascal od refleksji filozoficznej doszedł do mistyki, którą w epoce baroku ceniono jako dar przeżywania bezpośredniej łączności z Bogiem.
Jego refleksje to przykład filozoficznych antynomii barokowych, np:
- nieskończoność świata – ograniczoność człowieka,
- porządek rozumu – ład serca,
- grzech – cnota postępowania,
- dusza (wnętrze) – ciało człowieka,
- wielkość jednostki – kruchość i małość czynów człowieka,
- namiętności ludzkie – dążenia do łaski Bożej.
Uważa, że tylko wiara może zapewnić człowiekowi szczęście.
Podkreślał, że tragizm człowieka wynika z tego, że jako jedyne stworzenie ma rozum, który jednak nie potrafi udzielić odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące sensu życia.