STANISŁAW WITKIEWICZ
- w utworze „Na przełęczy” odkrył uroki przyrody tatrzańskiej i gwary podhalańskiej,
- do narracji wykorzystał wyrazy gwarowe,
- w opisach uprościł stronę fonetyczną języka,
- nadał językowi wyjątkową giętkość,
- zastosował bogaty symbolizm.
KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER
- w góralskich opowieściach „Na skalnym Podhalu” i „Legenda Tatr” zastosował autentyczną gwarę,
- w wypowiedział odautorskich posłużył się elementami stylizacji,
- wprowadzenie gwary było celem samym w sobie,
- uzyskał dzięki temu zwięzłość, wyrazistość, jasność i dobitność,
- gwara jest ilustracją wnętrza każdego bohatera.
WŁADYSŁAW ORKAN
- wprowadził gware z okolic Nowego Targu, skąd pochodził,
- gware stosował w dialogach,
- narrację zaś stylizował gwarowo.
INNI TWÓRCY STOSUJĄCY GWARĘ
- Jan A. Zaręba, „Stare pogodki górolskie łod Żywca” (1931)
- Jan Dobraczyński, „Kościół w Chochołowie” (1954),
- Józef Kapeniak, „Ród Gąsieniców” (1954),
- Jalu Kurek, „Księga Tatr” (1955),
- Stan R. Dobrowolski, „Baśń o Janosiku” (1955),
- Zofia Solarzowa, „Skalni ludzie” (1955),
- s. Józef Tischner, „Historia filozofii po góralsku” (1997).