Pitagoras

Pitagoras

(582-500 p.n.e.)

 Grecki filozof i matematyk. Urodził się na wyspie Samos. Wyemigrował na południe Półwyspu Apenińskiego, założył w Krotonie wspólnotę religijną, gdzie nauczał wiedzy tajemnej. Interesowała go przede wszystkim dusza, nieśmiertelna, o boskiej naturze, którą uznawał za prawdziwą substancję, różniącą się całkowicie od nietrwałego ciała, w które dusza wciela się raz po raz za karę za swe błędy. Życie oddane oczyszczającej cnocie uwalnia wreszcie duszę od „kołowrotu naro­dzin”. Cnoty wszakże nie można praktykować, nie poświęciwszy się nauce, którą Pitagoras nazywa filozofią.

Celem filozofii jest pozna­nie harmonii panującej we wszechświecie, której wyrazem jest liczba, pozwalająca po­jąć wszystkie rzeczy.

Cała rzeczywistość zo­staje u Pitagorasa sprowadzona do liczby, co swoje uzasadnienie miało, jak się wydaje, w nie­zmienności ruchów gwiazd na niebie. Skąd­inąd Pitagoras stworzył naukę o liczbach. Odkrył nie tylko twierdzenie, które nosi jego imię, lecz również system dziesiętny i tabliczkę mnożenia. Dzięki niemu arytmetyka stała się dyscypliną teoretyczną.

Oparta na liczbie harmonia wszechświata, zdaniem Pitagorasa, nie obejmuje „świata podksiężycowego”, w któ­rym w znacznej mierze panuje bezład.

             Pitagoreizm jest pierwszą filozoficzną próbą przeniknięcia świata duchowego, istniejące­go niezależnie od świata danego za pośredni­ctwem zmysłów. Stanowisko to odżyło nie tylko w platonizmie, lecz odradzało się rów­nież w systemach tych wszystkich filozofów — na przykład u Kartezjusza — którzy pragnęli ująć wszechświat w języku formuł matematycznych.