Płazińce i nicienie [powtórka do sprawdzianu]

Wyjaśnić pochodzenie nazwy grup zwierząt:

_______________________________________________________________

Płazińce,

• Płazińce to inaczej robaki płaskie.
• Nazwa nawiązuje do silnego grzbietobrzusznego spłaszczenia ciała.
• Ciało płazińców przypomina tasiemkę lub listek.

Nicienie,

• Nicienie mają walcowaty kształt ciała.
• Ich ciało jest zaostrzone na obu końcach.
• Cienkie i wydłużone ciało przypomina nić.

Owsiki,

• Owsiki to pasożyty.
• Nazwa owsiki nawiązuje doi kształtu jaj.
• Jaja przypominają ziarna owsa, choć są od nich znacznie mniejsze.

Wymienić grupy zwierząt należących do płazińców:

________________________________________________________________
Do płazińców należą:

• Wirki, większość z nich to drapieżniki, niektóre są roślinożerne.

 

• Przywry, pasożyty.

 

• Tasiemce, pasożyty.

 Opisać środowisko życia płazińców:

______________________________________________________________
Wirki, wolno żyjące można spotkać w środowisku wodnym, w morzach, ja i wodach słodkich. Większość z nich to drapieżniki, niektóre są roślinożerne.

 

• Przywry, pasożyty żyjące w organizmach zwierząt lub człowieka. Najczęściej przebywają w wątrobie.

 

• Tasiemce to pasożyty żyjące w organizmach zwierząt lub Ludzi, dorosłe tasiemce przebywają najczęściej w jelicie żywiciela.

 ____________________________________________________________

Wymienić charakterystyczne cechy budowy płazińców:

 

• Są to bezkręgowce o dwubocznej symetrii ciała.

 

• Charakteryzują się silnym , grzbietobrzusznym spłaszczeniem ciała.

 

• Ich ciało pokryte jest worem powłokowo-mięśniowym. Wór ten złożony jest z nabłonka oraz znajdujących się pod nim mięśni.

 

• Przedstawicielem wirków jest wolno żyjący wypławek biały, żyje w słodkiej wodzie, pełza po dnie, kamieniach, ma ok. 3 cm długości, żywi się drobnymi organizmami wodnymi.

 

•  Wirki są obojnakami (obupłciowe), co znaczy, że wykształcają zarówno męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze. Rozwój wirków jest prosty, z zapłodnionego jaja wykluwa się osobnik podobny do dorosłego.

 

• Przywry i tasiemce to pasożyty, które żyją w organizmach zwierząt i ludzi, zwanych żywicielami.

 

• Rozwój pasożytniczych płazińców jest złożony, co oznacza , że zanim pasożyt osiągnie postać dorosłą, przechodzi przez stadia larwalne.

 

• Larwy wielu płazińców pasożytniczych żyją w organizmach innych gatunków niż postaci dorosłe.

 _________________________________________________________________________

 Wyjaśnić pojęcia:

• Żywiciel, organizm zwierzęcia lub człowieka, w którym żeruje pasożyt.

 

• Żywiciel pośredni, to organizm, w którym żyje larwa pasożyta.

 

• Żywiciel ostateczny to organizm, w którym bytuje dojrzały pasożyt.

 

• Rozwój złożony oznacza przechodzenie przez pasożyta stadium larwalnego.

 

• Larwa to niedojrzała postać organizmu, niezdolna do rozmnażania płciowego.

 

• Wągier to kulista larwa tasiemca, o średnicy kilku milimetrów.

 

• Obojnak to organizm obupłciowy, wytwarzający zarówno męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze.

 

• Samozapłodnienie to inaczej połączenie komórek jajowych i plemników wytworzonych przez tego samego osobnika. Pozwala to na rozród, gdy w np. w jelicie występuje tylko jeden osobnik.

 

 Wymienić i omówić przystosowania tasiemców do pasożytniczego trybu życia:

___________________________________________________________________________

• Tasiemiec to pasożyt zwierząt i człowieka.

 

• W Polsce wśród tasiemców występuje tasiemiec uzbrojony i tasiemiec nieuzbrojony.

 

• Ma spłaszczone ciało i zajmuje mało miejsca w jelicie, a to zwiększa powierzchnię wchłaniania pokarmu.

 

• Pokrycie ciała umożliwia wchłanianie pokarmu i jednocześnie zabezpiecza przed działaniem soków trawiennych.

 

• Zdolność wchłaniania pokarmu przez powierzchnię ciała umożliwia korzystanie ze strawionego pokarmu żywiciela, bez straty energii na własne trawienie.

 

• Jelito żywiciela jest środowiskiem beztlenowym i działają tam soki trawienne, dlatego tasiemiec oddycha beztlenowo i wytwarza na powierzchni ciała specjalną powłokę ochronną, rodzaj oskórka, powłoka ta jest odporna na soki trawienne żywiciela..

 

• Pokrycie ciała umożliwia wchłanianie pokarmu i jednocześnie zabezpiecza przed działaniem soków trawiennych.

 

• Ich nazwy pochodzą od rodzaju narządów czepnych, którymi przyczepiają się od wewnątrz do jelita żywiciela.

 

• U tasiemca nieuzbrojonego są to jedynie

 

• Tasiemiec uzbrojony posiada oprócz przyssawek – także haczyki, tzw. wieniec haczyków.

 

• Ciało tasiemca składa się z główki, na której występują narządy czepne, krótkiej szyjki i licznych członów.

 

• Dorosły osobnik nieuzbrojony może posiadać ponad 1000 członów i kilka metrów długości.

 

• Haczyki zapobiegają wydaleniu tasiemca wraz z treścią pokarmową.

 

• Obojnaczy układ rozrodczy umożliwia rozmnażanie płciowe, nawet wtedy, gdy nie ma drugiego osobnika.

  

• Tasiemce wytwarzają ogromną liczbę jaj, co zwiększa szansę na pozyskanie żywiciela i wydanie potomstwa.

 ______________________________________________________________________________________

Opisać w jaki sposób i czym odżywiają się tasiemce:

•  Tasiemiec odżywia się całą powierzchnią ciała.
•  Jego wchłanianie umożliwia spłaszczone ciało.
• Odżywiają się strawionym pokarmem żywiciela, nie tracąc energii na własne trawienie.

 _____________________________________________________________________________

Wyjaśnić objawy tasiemczycy:

• Tasiemczyca to choroba związana z obecnością pasożyta w organizmie człowieka.

 

• Żywicielem pośrednim tasiemca są świnie, a tasiemca nieuzbrojonego krowy (bydło domowe).

 

• Od końca ciała dorosłego tasiemca , bytującego w organizmie żywiciela ostatecznego, odrywają się człony, które są wydalane wraz z kałem zarażonego człowieka.

 

• Człony te zawierają ogromne ilości zapłodnionych jaj.

 

• Jeśli żywiciel pośredni zje człony lub jaja, w jego mięśniach rozwinie się kulista larwa (wągier).

 

• Człowiek po zjedzeniu surowego lub niedogotowanego mięsa zaraża się tasiemcem i choruje na tasiemczycę.

 

• Objawy tasiemczycy to:
  • Bóle brzucha,
  • Mdłości,
  • Wymioty,
  • Wychudzenie, jeśli choroba trwa długi czas.

 

Wymienić sposoby zapobiegania chorobom wywoływanym przez płazińce:

__________________________________________________________________________

• Mycie rąk przed jedzeniem.

 

• Higiena pomieszczeń.

 

• Picie czystej wody.

 

• Dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem.

 

• Spożywanie tylko przebadanego mięsa wieprzowego, wołowego, dziczyzny.

 _________________________________________________________________________

Omówić znaczenie płazińców w przyrodzie i dla człowieka:

• Wolno żyjące płazińce z grupy wirków to drapieżniki, które żywią się niewielkimi zwierzętami wodnymi.

 

• Wszystkie przywry i tasiemce pasożytują w organizmach zwierząt, wywołują choroby, niekiedy prowadza do śmierci..

 

• Przywry wywołują choroby kur, bydła, owiec i ludzi.

 

• Tasiemce wywołują choroby psów, owiec, bydła, świń oraz ludzi.

 

• Dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem.

 

• Spożywanie tylko przebadanego mięsa wieprzowego, wołowego, dziczyzny.

 

• Oprócz tasiemczycy często dochodzi do zakażenia płazińcem nazywanym motylicą wątrobową.

 

• Dorosła jej postać pasożytuje w wątrobie bydła, owiec i dzikich ssaków, np. saren i jeleni. Choroba rzadko występuje u ludzi.

 

• Żywicielami pośrednimi motylicy są ślimaki żyjące w małych zbiornikach słodkowodnych, żywiciel ostateczny zaraża się pasożytem, gdy zjada rośliny zawierające larwy motylicy lub pije wodę zanieczyszczoną larwami.

 

Opisać środowisko życia nicieni:

__________________________________________________________________________________

• Wiele gatunków nicieni to organizmy wolno żyjące.

 

• Występują w glebie i w wodach.

 

• Szczególnie istotne znaczenie mają nicienie glebowe, spośród których wiele żywi się szczątkami roślin i zwierząt.

 

• Wśród nicieni występują także drapieżniki, które żywią się innymi organizmami.

 

• Duża grupa nicieni to pasożyty.

 ______________________________________________________________________

 Wymienić cechy charakterystyczne budowy nicieni:

 

• Nicienie to bezkręgowce.

 

• Mają dwuboczną symetrię ciała.

 

• Ciało ma walcowaty kształt, zaostrzony na obu końcach.

 

• Zewnętrznie są do siebie podobne, różnią się wielkością.

 

• Niektóre mają niecały milimetr, te najdłuższe liczą nawet ponad metr długości.

 

• Ciała nicieni, podobnie jak płazińców, pokrywa wór powłokowo-mięśniowy.

 

• Na powierzchni ciała występuje warstwa substancji wydzielanych przez komórki nabłonka, które tworzą tzw. oskórek.

 

• Oskórek w niewielkim stopniu jest rozciągliwy, dlatego podczas wzrostu nicienie go zrzucają.

 

• Proces ten nazywa się linieniem.

_________________________________________________________________________

 Wymienić sposoby zapobiegania chorobom wywoływanym przez nicienie:

 Najważniejsze choroby człowieka wywołane przez nicienie to:

• Glistnica:
• Zarażenie poprzez brudne ręce, zanieczyszczone jajami glisty owoce i warzywa, zanieczyszczona jajami glisty woda
• Zapobieganie: dokładne mycie owoców i warzyw, mycie rąk po wyjściu z toalety i przed każdym posiłkiem, unikanie picie podczas spływania , np. w jeziorach, higiena otoczenia.

   _______________________________________________________________

• Owsica:
• Zarażenie poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, zanieczyszczone jajami zabawki, przedmioty lub jedzenie.
• Zapobieganie: higiena pomieszczeń, pościeli, zabawek, przedmiotów codziennego użytku, mycie rąk przed każdym posiłkiem oraz przed przygotowywaniem posiłków.

_______________________________________________________________________

• Włośnica:
• Zarażenie poprzez zakażone mięso dzika, zakażone surowe wędliny, niezbadane , zakażone mięso.
• Zapobieganie: spożywanie wyłącznie badanego przez weterynarza mięsa, higiena przyrządzania, staranne gotowanie lub smażenie mięsa.

 ________________________________________________________________________

Wymienić min. 3 przedstawicieli płazińców oraz nicieni:

 

• Płazińce:
  • Wirki – gatunek wirek, wypławek biały.
  • Przywry – gatunek motylica.
  • Tasiemce – gatunek: nieuzbrojony i uzbrojony.
• Nicienie:
  • Glista ludzka.
  • Owsik ludzki.
  • Włosień kręty.

 _____________________________________________________________________

Omówić znaczenie nicieni w przyrodzie i dla człowieka:

•  Żyją prawie wszędzie, dlatego mają ogromne znaczenie.

 

• Są groźnymi pasożytami.

 

• Wywołują wiele chorób, niekiedy śmiertelnych (np. w krajach tropikalnych).

 

• Niektóre wykorzystywane są w badaniach nad przyczynami chorób nowotworowych i mechanizmów starzenia.