Metodologia – nauka zajmująca się sposobem uprawiania rozmaitych dyscyplin.
Metodologia to nauka o metodach działalności naukowej, które obejmują sposoby przygotowania i prowadzenia badań naukowych oraz opracowywania ich wyników, budowy systemów naukowych, naukowych ponad to utrwalanie w mowie i piśmie osiągnięć nauk. Stąd też wyróżnia się metodologię ogólną, zajmującą się problemami metod i systemów naukowych oraz metodologie szczegółową, badającą metody i systemy wybranych nauk[1].
Kmita uważa za metodologie naukę, „której zadaniem jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jak należy wykonywać poszczególne czynności badawcze w ramach tej czy innej nauki, aby można było otrzymać efekty możliwie najbardziej wartościowe poznawczo”[2].
Zaczyński twierdzi, że badanie naukowe to „wieloetapowy proces zróżnicowanych działań mających zapewnić nam obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie wybranego wycinka rzeczywistości przyrodniczej, technicznej, społecznej i kulturowej. Wynikiem badania jest określony obraz badanej rzeczywistości. Obraz ten ma być wiernym, adekwatnym odzwierciedleniem obiektywnie istniejących niezależnie od podmiotu poznającego rzeczy i procesów. Warunkiem uzyskania takiego obrazu świata jest przestrzeganie szeregu rygorów metodologicznych badania naukowego”[3].
W odniesieniu do literatury metodologia jest jedną z dziedzin nauki o literaturze i polega na porządkowaniu wiedzy na temat poszczególnych kierunków badań literackich z uwzględnieniem ich historii.
[1] W. Okoń, Słownik pedagogiczny, Warszawa 1981, s. 178.
[2] Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki, Warszawa 1984, s. 30.
[3] W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995, s. 6-7.