Norwid stworzył oryginalną koncepcję poezji, której istotą uczynił słowo jako znak językowy i metafizyczny. Według Norwida niezwykle ważne jest „odpowiednie dać rzeczy słowo”, bo tylko w ten sposób daje się świadectwo artyzmowi. Ta celność to u poety ogromna wieloznaczność i możliwość różnorodnych odczytań.
Pozwalają na to stosowane metafory, parabole, ironia, tylko pozornie skrywające intencje twórcy, w rzeczywistości bardziej je ujawniające. Charakterystyczne dla poezji Norwida są także elipsy, niedopowiedzenia i przemilczenia, które dają wrażenie luźnej, „rwanej” kompozycji. Istotna dla Norwida była także interpunkcja.
Ironia to szczególnie wyrazista cecha twórczości Norwida, która decyduje często o formule poetyckiej wypowiedzi, wyraża określoną postawę wobec świata, a dostrzega ją poeta w rzeczach i zdarzeniach.
Norwid twierdził, że twórczość ma być piękna i oddziaływać na ducha jednostki, sztukę łączył z pięknem pracy, bowiem praca powinna pomnażać piękno. Samą twórczość też traktował jak pracę.
Patriotyzm Norwida jest koncepcją polemiczną w porównaniu do innych romantyków. Dla poety wcale nie najważniejszy w tym obszarze był czyn, ale myśli i poezja, mające większa moc sprawczą niż działania zbrojne. Naród przeciwstawiał Norwid społeczeństwu, jak twór ważniejszy, bez idealizacji, z różnymi słabościami. Ważniejszy dla poety jest codzienny wysiłek i mądrość, które dominują nad romantycznym męczeństwem.
Ważny dla Norwida jest każdy człowiek, którego traktuje jako wartość najwyższą i była ta nowa idea w romantycznej dyskusji o człowieczeństwie.a.