- Utwór pochodzi z tomu „Ocalenie”, wydanego w 1945 roku.
- „Widzieć i opisywać”, przy czym zachować własną twórczą indywidualność, sposób pojmowania świata, przyrody i roli człowieka we wszechświecie – to zadanie, ktore podjął Cz. Miłosz już w pierwszych swych utworach i realizował je przez lata.
- Poezja ma ocalić poszczególnych ludzi i narody od kłamstwa, bo nie może być „wspólnictwem urzędowych kłamstw” ani „piosenką pijaków”.
- Poeta opowiada się za prawdą i pięknem, w ich konsekwencji za dobrem, które ma moc zbawczą, „Ocala” i może powstrzymać od złych czynów czy naiwnego widzenia świata („czytanka z panieńskiego pokoju”).
- Pierwsze dwa wersy to pytanie podmiotu lirycznego, na które odpowiedź zawierają wersy następne, będące również pytaniami retorycznymi.
- Forma monologu wewnętrznego, refleksji sugerującej czym poezja być nie powinna.
- Odejście poezji od życiowej prawdy, od idei, prowadzi na manowce, rodzi bezsens, staje się bełkotem.
- Świat bez poezji to świat bez „sacrum”, odwrócony porządek rzeczy, dramat zakłamania, fałszu.
- Stąd powszechne wolanie o nadzieję i trwały, bezpieczny punkt oparcia dla człowieka, którym jest „mała Ojczyzna” i „dom rodzinny”, sprawdzonych przez wieki wartości.
- Do nich powraca się w najtrudniejszych chwilach.
M. Sromek
