Polska proza [w latach 1945-1989]

  • Sławomir Mrożek:
    • Kronika oblężonego miasta (1957, zbiór Słoń),
      • opowiadanie surrealistyczne,
      • satyra na totalitaryzm i militaryzm.
    • Lolo (1970, zbiór Dwa listy i inne opowiadania),
      • opowiadanie alegoryczne,
      • obraz komunizmu.
  • Gustaw Herling-Grudziński:
    • Wieża (1960, zbiór Skrzydła ołtarza)
      • opowiadanie z elementami reportażu,
      • kompozycja szkatułkowa,
      • problem cierpienia i samotności.
    • Dziennik pisany nocą (1971-1995),
      • esej autobiograficzny,
      • nostalgia emigranta.
  • Zbigniew Herbert:
    • Lascaux (1962, zbiór Barbarzyńca w ogrodzie),
      • esej o sztuce prehistorycznej,
      • ogólna refleksja nad człowiekiem, kulturą i światem.
  • Edward Stachura:
    • Dzienna jazda pociągiem (1966, zbiór Falując na wietrze),
      • opowiadanie o charakterze autobiograficznym,
      • obraz codzienności życia w PRL.
  • Miron Białoszewski:
    • Szumy, zlepy, ciągi (1976),
      • forma synkretyczna,
      • porządek asocjacyjny,
      • synestezja.
  • Ryszard Kapuściński:
    • Cesarz (1978),
      • reportaż polityczny o władcy Etiopii,
      • deprawacja władzą,
      • mowa ezopowa – aluzje do rzeczywistości PRL.
  • Tadeusz Konwicki:
    • Mała apokalipsa (1979),
      • powieść w konwencji groteskowej,
      • utwór surrealistyczny,
      • homo sovieticus.
  • Stanisław Lem:
    • Wizja lokalna (1982),
      • powieść science fiction,
      • parabola polityczna.
  • Jacek Trznadel:
    • Hańba domowa (1986),
      • reportaż historyczny,
      • zapis rozmów z polskimi intelektualistami zaangażowanymi w budowę komunistycznej Polski.
  • Marek Nowakowski:
    • Porządny człowiek (198201983, zbiór Raport o stanie wojennym),
      • opowiadanie o stanie wojennym,
      • utwór na pograniczu fikcji literackiej i literatury faktu.
  • Stanisław Barańczak:
    • Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta (1984),
      • esej o próbach zakamywania rzeczywistości przez cenzurę.