- Rewolucja niesie zamęt i chaos.
- Sewery Baryka postanawia wraz z Cezarym powrócić do Polski.
- W czasie podróży ojciec roztacza wspaniała wizję ojczyzny przez młodym Cezarym.
- Opowiada o cudownym kraju osiągnięć cywilizacyjnych.
- Ich wyrazem mają być szklane domy, cud techniczny, przeciwstawiany barbarzyńskim obrazom, które Cezary widział w Rosji.
- Do tej wymarzonej Polski Seweryn Baryka nie dociera, umierając podczas długiej drogi powrotnej.
- Cezary samotnie dociera do ojczyzny.
- W głowie ma wyidealizowany obraz Siedlec, o których opowiadała mu matka i obraz „szklanych domów”, przedstawianych przez ojca.
- Powrót rozczarowuje Cezarego, na biednej stacji kolejowej widzi brud i nędzę.
- Marzenie ojca to wyimaginowany obraz przyszłej niepodległej Polski.
- Cezary nie znajduje nigdzie potwierdzenia, że opowieść ojca była prawdziwa.
- Znawcy przedmiotu wskazują, że inspiracją pisarza była szklana architektura niemieckiego projektanta Brunona Tauta.
- Twórca ten wierzył, że domy wznoszone ze szkła wpływają pozytywnie na przemiany zachodzące w społeczeństwie.
- Żeromskiego fascynowały także szklane budowle z przełomu XIX i XX wieku, uznawane za szczyt nowoczesności, takie jak:
- Pałac Kryształowy Josepha Paxtona,
- Budynek Sullivan Center w Chicago, który zaprojektował Louis Henry Sullivan,
- awangardowe konstrukcje absolwentów szkoły w Chicago.