- Mottem dla twórczości Norwida jest troska o to, by „odpowiednie dać rzeczy słowo”.
- Poeta w tym celu wykorzystuje skojarzenia myślowe oraz własny, oryginalny sposób obrazowania poetyckiego.
- Norwid uważa, że w przeszłości trzeba szukać klucza do zrozumienia teraźniejszości.
- Dlatego tak istotne jest, by t e przeszłość i współczesność widzieć i opisywać.
- Przesłanie Norwida realizowali i realizują poeci następnych epok.
- „Przeszłość” posiada strukturę paraboliczną i w nią wpisane są realia życia codziennego.
- Paraboliczność oznacza dwupoziomową strukturę znaczeniową.
- Pierwszy poziom to konkret, drugi zaś to szerszy sens ogólny.
- Całość ujęta jest w sposób przejrzysty, jasny, ale też wieloznaczeniowy, wymagający skojarzeń myślowych od czytelnika.
- Czym więc jest przeszłość, ano to takie samo dziś, tylko wcześniejsze.
- Życie mija, toczy się niezwykle szybko, ale konkretna przeszłość jest tam, gdzie byli ludzie.
- W ludzkiej świadomości ma ona konkretne formy i kształty dające się utrwalać, wspominać.
- Dlatego też przeszłość ma wymiary, które rzutują na teraźniejszość.
Nie Bóg stworzył przeszłość, i śmierć, i cierpienia,
Lecz ów, co prawa rwie;
Więc nieznośne mu dnie,
Więc, czując złe, chciał odepchnąć wspomnienia.
Acz nie byłże, jak dziecko, co wozem leci,
Powiadając: „O, dąb
Ucieka w lasu głąb!”
Gdy dąb stoi, wóz z sobą unosi dzieci.
Przeszłość jest to dziś, tylko cokolwiek dalej:
Za kołami to wieś,
Nie jakieś tam coś, gdzieś,
Gdzie nigdy ludzie nie bywali!…