Oba te nurty, racjonalizm i empiryzm – opierały się na zaufaniu do rozumu i jego zdolności pojmowania i porządkowania świata.
Zakładały, że do prawdy można dotrzeć na drodze intelektualnej refleksji i dedukcji, czyli wyciągania wniosków na podstawie logicznych przesłanek.
Empiryzm odwoływał się do zmysłów, podkreślając, że poznanie ma charakter indukcyjny (wnioskowanie racji, „od szczegółu do ogółu”). Człowiek w tym przypadku, wykorzystując zmysły, zbiera informacje z otaczającego świata, łączy je, a następnie wyprowadza wnioski i w ten sposób odkrywa prawa rządzące danymi zjawiskami.