- Odrodzenie to inaczej renesans.
- Z uwagi na ogromny rozwój kultury okres ten zyskał też miano „Złotego XVI wieku”.
- Rozwój dotyczył wielu dziedzin i był różnobarwny.
- Okres zmienił stosunek do średniowiecznego spojrzenia na antyk i człowieczeństwo.
- Humaniści za ideał człowieka uznali kogoś, kto harmonijnie godzi życie duchowe z aktywnością artystyczną i polityczną.
- Ludzie sztuki czy polityki poświęcali życiu świeckiemu znacznie więcej czasu niż ich poprzednicy.
- Literatura, powiązana z antykiem, sięgała do idei etyki, stoicyzmu i epikureizmu.
- W inny sposób postrzegano także Boga, choć przywoływano antyczne toposy (Bóg – budowniczy świata, Stwórca, Król).
- Łączono erudycję antyczną z przesłaniem Biblii.
- Silnie, w literaturze, dawała o sobie znać refleksja o państwie, władcy i obowiązkach obywatela.
- Gloryfikowano postawę patriotyzmu.
- Dostrzeżono silny związek człowieka z naturą.
- Podkreślano potrzebę harmonijnej współpracy, której podstawą była ludzka moralność.
- Istotną rolę w literackie refleksji o człowieku odgrywały motywy Fortuny i wolnej woli.
- W bardzo zróżnicowany sposób przedstawiano popularny także motyw cierpienia.
- Interesowano się tematyką miłosną, opisując ją w wielu watkach jako wyidealizowaną i niedostępną, ale także jako uczucie wiążące zgodne małżeństwa.
Sięgano po motywy i tematy:
- utwory refleksyjno-filozoficzne (np. „Do snu”),
- społeczno-polityczne (np. Pieśń o spustoszeniu Podola”),
- okolicznościowe i żartobliwe(np. „Na nabożną”, „O doktorze Hiszpanie”),
- nawiazywano do stoicyzmu (np. „Nie porzucaj nadzieje”),
- sięgano po nurt epikurejski (np. „Chcemty sobie być radzi?”),
- realizowano idee humanizmu (np/ „Tren XIX”),
- podkreślano znaczenie koncepcji człowieka dążącego do cnoty (np. „Nie wierz Fortunie”),
- przypominano o dbałości o sławę i dobre imię (np. „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony”),
- podejmowano temat dystansu wobec kaprysów fortuny i życia w harmonii z naturą (np. „Pieśń świętojańska o sobótce”),
- szukano wzorców i inspiracji w kulturze antycznej, zwłaszcza w mitologii „Tren IV”),
- powracano do twórczości starożytnych pisarzy, np. Horacego (np. „Pieśni”), Cycerona („Treny XIX’),
- podkreślano sprawy religijności polegaj acej na postrzeganiu świata jako doskonałego tworu boskiego (np. „Pieśń XXV z Ksiag wtórych”).