- Pomysł komedii poddał Gogolowi Aleksander Puszkin.
- Pomysł fabularny utworu opiera się na wykorzystaniu fałszywego rewizora.
- Do prowincjonalnego miasteczka ma przybyć rewizor w celu kontroli.
- Przez pomyłkę elita bierze za rewizora biednego urzędnika, mającego kłopoty finansowe Chlestakowa.
- Chlestakow wciela się chętnie w rolę rewizora i wyciąga rękę po sowite łapówki.
- Nawiązuje romans z żoną Horodniczego, który udziela mu gościny.
- Przyłapany na romansowaniu prosi o rękę córki i zostaje przyjęty.
- Przez prowincjuszy traktowany jest jak osoba, która wszystko może.
- W chwili zagrożenia Chlestakow ucieka i w liście wyjaśnia sytuację.
- Horodniczy czuje się ośmieszony i poniżony.
- Tymczasem do miasteczka przybywa prawdziwy rewizor.
- Gogol powiedział po latach, że to sprawiedliwość przybyła.
- Nic jednak nie upoważnia do takiego wniosku, wydaje się, że sytuacja z prawdziwym rewizorem powtarza się ponownie.
- Walory ponadczasowe polegają na uwypukleniu podporządkowania i wzajemnych zależności, bezprawia, matactw i strachu przed władzami.