Schemat – Dzieła klasyki literackiej a ich filmowe adaptacje

Zatem zgodnie z etymologią tego słowa znaczy ono dopasowanie się do nowych warunków.

Autor scenariusza filmu, a więc literackiej podstawy dzieła filmowego, nie tylko decyduje, które postacie, wątki i motywy opisane w pierwowzorze literackim znajdą się w scenariuszu, lecz również przekazuje własną interpretacje tego dzieła.

Z adaptacją filmową dzieła literackiego mamy do czynienia wówczas tylko, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

Pierwowzór literacki zostanie twórczo przekształcony w samodzielną postać widowiska filmowego, a język literacki w specyficzne dla sztuki filmowej środki wyrazu. Przekształcenie to dokonuje się dzięki opracowaniu scenariusza filmowego, który stanowi podstawę realizacji filmu.

                 Twórcy filmu muszą zachować określoną wierność wobec utworu literackiego, taką aby powstałe w wyniku adaptacji dzieło filmowe, mimo daleko nieraz sięgających zmian związanych z odrębnością techniki filmowej, nie rozmijało się w zasadniczych swych cechach charakterystycznych z adaptowanym utworem.

Opowiadanie kamerą o tym, co najważniejsze dla współczesnego człowieka,

Oparte na wzorcu literackim dzieło filmowe jest z konieczności swoistą konkretyzacją  literackiej podstawy.

Przedwiośnie

Władca Pierścieni

Miejsce akcji to już nie Werona, a Verona Beach.

Wszystko rozgrywa się we współczesności, pełnej wieżowców i nowoczesnych samochodów, skórzanych kurtek i tatuaży

Zachowanie w filmie bogactwo słowa Szekspira

Dialogi zostały oczywiście poddane skróceniu, odpowiedniej weryfikacji,

Współczesny widz zanudziłby się, gdyby każdy z bohaterów miał powiedzieć wszystko to, co miał do powiedzenia w książce,

Obrazy przypominają współczesne teledyski.

W role tytułowych kochanków wcielili się młodzi aktorzy. Leonrado Di Caprio i Claire Danes.

Ekranizacja dramatu Szekspira otworzyła im drzwi do dalszej kariery

Ścieżka dźwiękowa wydana na płycie okazała się wielkim suk­cesem komercyjnym muzyki filmowej

Reżyser porusza ponadczasowe kwestie – co dzieje się z człowiekiem, gdy się zakocha, jak wielką siłą jest miłość i w końcu do czego to wielkie uczucie może doprowadzić człowieka.

„Romeo i Julia” to już nie nudna lektura szkolna, a współczesna opowieść o miłości, nienawiści, czyli o tym, co tak naprawdę jest blisko każdego.

Luhrmann znalazł sposób na nastolatków, żeby od pierwszej chwili zmusić ich do oglądania czegoś tak wydawałoby się dla nich ana­chronicznego jak dramat Szekspira.

Nie brak także wątków miłosnych, gdyż po drodze Cezary spotyka wiele pięknych i intrygujących kobiet.

Poświecenie połowy filmu rozterkom miłosnym Baryki to przesada.

Reżyser zaangażował aż 300 aktorów, w tym Mateusza Damięckiego (Cezary Baryka), Janusza Gajosa (ojca Cezarego), Krystynę Jandę (Jadwigę Barykę), Macieja Stuhra (Hipolit) i wielu innych oraz 5000 statystów.

Podobno rola głównego bohatera „Przedwiośnia” była marzeniem życia Mateusza Damięckiego, z wywiadów można się  dowiedzieć, że włożył wiele wysiłku i poświęcił mnóstwo czasu na odpowiednie przygotowanie się do wystąpienia w poszczególnych scenach.

Z przedstawianych kolejno obrazów nie układa się  żadna historia ani przypowieść obyczajowa czy moralna, dająca się uznać za ważną.

Odnosi się wrażenie bardzo powierzchownego rozmigotania i braku choćby próby ułożenia całej historii w sensowną całość logiczną

Baryka staje się buntownikiem bez powodu, wiecznie skłóconym ze światem, miotanym historią i namiętnościami, który w przyspieszonym tempie przeszedł proces dojrzewania.

Zmiana zakończenia, w którym Baryka ginie podczas demonstracji robotniczej, co w powieści nie jest powiedziane.

Widz nie odczuwa dramatyzmu , który (chyba) miał się przewijać przez film

Przeciętny film, który ogląda się bez żadnych emocji, obojętnie, a później szybko zapomina.

Na zainteresowanie zasługuje według mnie jedynie ścieżka dźwiękowa do filmu, którą  w całości niemal wypełniają utwory instrumentalne, znalazła się na niej tylko jedna piosenka – promująca film „Wiosna i tak przyjdzie” (Kayah). Skomponowana przez Michała Lorenca muzyka ma charakter ilustracyjny, ale bez szkody słucha się jej także bez filmu.

Uwaga: U niektórych krytyków film wzbudził entuzjastyczne recenzje

 W filmie Bajona zachwyca właściwie wszystko. Począwszy od scenografii, której twórcom bardzo dobrze udało się przedstawić czas i realia opisywanych wydarzeń, przez cudowną, inspirowaną wschodnimi rytmami muzykę Michała Lorenca a na cudownych zdjęciach autorstwa Bartka Prokopowicza skończywszy. „Przedwiośnie” to z całą pewnością najlepszy na dzień dzisiejszy polski film tego roku.

(Marcin Kamiński)

http://www.filmweb.pl/f1450/Przedwio%C5%9Bnie,2001/recenzje?review.id=199

Władca Pierścieni jest często nazywany trylogią, choć naprawdę jest to powieściowa całość, podzielona na sześć ksiąg. Ze względu na swoją dużą objętość została wydana w trzech tomach z powodu nacisków wydawcy, nie było to jednak oryginalne zamierzenie Tolkiena. Powieść składa się z sześciu części:

Tom I – Drużyna Pierścienia

1. Powrót cienia

2. Drużyna Pierścienia.

Tom II – Dwie wieże

3. Zdrada Isengardu

4. Podróż do Mordoru

Tom III – Powrót króla

5. Wojna o Pierścień

6. Powrót króla .

Treścią książki jest próba zniszczenia Jedynego Pierścienia (wykutego przez Władcę Ciemności w Orodruinie), który pozwala zarządzać innymi pierścieniami wykutymi dla przedstawicieli innych ras stworzeń, co w skutku zapewnienia władzę nad całym Śródziemiem. Czynu tego musi dokonać Frodo, młody hobbit z Shire, aby umożliwić pokonanie Saurona, czyli tytułowego Władcę Pierścieni. Towarzyszy mu wierny przyjaciel-Sam.

Kilkanaście lat temu pojawiała się wersja animowana, nie zyskała uznania widzów i krytyków filmowych.

Adaptacja tej powieści to wielkie przedsięwzięcie produkcyjne

Reżyser niczego nie zepsuł, za to świat Tolkiena uczynił przejrzystym i klarownym. Uważam, że w filmie czuje się ducha książki i kompletność świata, który został dopracowany w szczegółach.

Reżyser wyszedł z tego trudnego zadania obronną ręka. Nie popadł w sztuczny patos ani pustosłowie, jak również efekty cyfrowe i komputerowe dostosował do potrzeb filmu, tak że nie przerosły one samej treści adaptowanej powieści i nie przyćmiły sensu dzieła.

Wielkie środki finansowe pozwoliły zaś na stworzenie rzeczywiście wspaniałych i bliskich wyśnionym, dekoracji, budowanych długimi miesiącami, przez co wyglądają naturalnie i prawdziwie.

Druga część ekranizacji (Władca Pierścieni: Dwie Wieże)  jest widowiskiem jeszcze bardziej efektownym niż pierwsza i wiadomo, że odniosła przewidywany sukces komercyjny.

Jednak aby stworzyć ten fantastyczny thriller, reżyser musiał zrezygnować z niektórych wątków książki, a nawet – częściowo – z jej atmosfery.

Dzięki przesunięciu hobbitów na margines opowieści i wyeksponowaniu Aragorna uzyskał walor filmu akcji.

Najlepsza okazała się wielka scena bitwy w Hełmowym Jarze, która wyznacza nowy standard dla tworzonego przy użyciu komputerów widowiska batalistycznego. Aktorzy zeszli na drugi plan i pozostali tam razem z Tolkienem.

Cz. III -Powrót króla jest sukcesem: posiada wewnętrzną harmonię i zarazem dobrze się wpisuje w całość trylogii, stając się jej najbardziej udaną częścią.

Obrazy są imponujące, wydaje się, że wyobraźnia pisarza oraz idącego jego śladami reżysera nie napotyka na żadne ograniczenia. Powstało wielkie, trzyipółgodzinne widowisko, tak realistyczne, że chwilami trudno uwierzyć, że to wszystko jest bardzo szczególną bajką.

Film odpowiada jego emocjonalnym potrzebom, a wszystko dzięki mocy wyobraźni i możliwości ewakuacji z  prawdziwego życia i  spędzenia pewnego czasu  w fantastycznym Śródziemiu,  niczym w wirtualnym świecie gry komputerowej.

Film bez wątpienia bardzo ciekawy.

 Najważniejsza rzecz w filmie fantasy, kreacja fikcyjnego świata, jest dopięta na ostatni guzik – plastyczna, przekonywująca jak rzeczywistość, pełna wyobraźni. Ma się wrażenie, że Peter Jackson (reżyser) załatwił sobie zdjęcia w Śródziemiu – w jego filmie ta kraina istnieje naprawdę.

Trzynaście nominacji do Oscarów, świadczy że doceniony został także przez znawców

Nie ulega wątpliwości, że kino operuje swoim własnym, specyficznym językiem, choć często sięga również po środki artystycznego wyrazu do innych sztuk.

Przyszło nam żyć w zastanawiającej epoce, która oferuje uczestnikom współczesnej cywilizacji jakby dwa języki kultury: dawnej (pisanej) i nowoczesnej (obrazowej).

Kino współcześnie stało się sztuką najpopularniejszą, szczególnie że dysponuje tak potężnymi środkami rozpowszechniania jak media elektroniczne.

Literatura jednak wciąż ma się dobrze, choć coraz usilniej musi walczyć o odbiorców.

Wspólna przygoda filmu i literatury jest więc pasjonującym i swoistym, szczególnym zjawiskiem w kulturze. Nadeszła epoka kontaktów i współpracy obu dziedzin na zasadach równorzędności i partnerstwa.

Obie te sztuki raczej się uzupełniają, niż rywalizują ze sobą. Jednocześnie zaś korzystają nawzajem ze swych doświadczeń, a pożytek z tego mają zarówno czytelnicy, jak i widzowie.

2.      Wizja  reżyserska zawsze różni się od wizji, którą miał kiedyś pisarz.

3.      Reżyserzy najczęściej polemizują z postawą bohatera dzieła literackiego – interpretują ją, często uniwersalizują, pytają jakby zachował się współcześnie.

4.      Film  z pewnością stanowi szansę nowego, odmiennego zaistnienia dzieł literackich wśród odbiorców, adaptacje w formie bardzo widocznej wprowadzają do społecznej świadomości nazwisko i osobę pisarza, tytuł utworu.

5.      Warto jednak pamiętać, że nawet najbardziej udana adaptacja, nie zastąpi dzieła literackiego, dlatego dobrze jest przed obejrzeniem filmu zapoznać się z treścią utworu.

6.      Kino stwarza możliwość szerokiej publicznej dyskusji wokół dzieł literackich, które powracają do nas często właśnie dzięki ekranizacji filmowej.