- Wojny religijne w Europie.
- Pokoje religijne:
- 1555 – Augsburg,
- 1598 – Nantes,
- 1573 – konferencja warszawska.
- Rozbicie kościoła.
- Pogłębienie podziału politycznego państw Europy.
- Przejęcie majątku kościelnego i wzmocnienie władców, np. w Szwecji.
- Wprowadzenie języków narodowych do obrządku religijnego.
- Rozwój literatury i poezji.
- Nowa etyka purytńska.