Zabytki języka polskiego – dawne dokumenty, teksty z przeszłości, napisane w języku ojczystym, będące źródłem jego poznania i rozwoju.
| Wiek | Zabytek |
Opis |
IX |
Geograf Bawarski |
Nazwy plemion w zniekształconej formie |
Około 990 roku |
Dogome iudex | Nazwy miejscowości i rzeki w zapisie łacińskim |
X/XI wiek |
Kronika Thietmara | Nazwy plemion miast oraz imion |
1136 |
Bulla gnieźnieńska | 410 nazw osób |
1270 |
Księga henrykowska | Księga fundacyjna klasztoru w Henrykowie pod Wrocławiem, nazwy miejscowe i osobowe oraz pierwsze zdanie zapisane po polsku |
Około XIII wieku |
Bogurodzica | Najstarsza pieśń polska religijna, najwybitniejszy zabytek państwa polskiego |
XIV wiek |
Kazania świętokrzyskie | Zachowane we fragmentach w postaci pasków pergaminu, pisane artystyczną kunsztowną prozą rytmiczną |
Koniec XIV wieku |
Psałterz floriański | Tłumaczenie psalmów na języki łaciński, niemiecki i polski, pierwsze tłumaczenie biblijnej Księgi Psalmów (nie w całości) na język polski |
XIV/XV wiek |
Kazania gnieźnieńskie | 10 kazań w języku polskim, pozostałe po łacinie, pisane językiem potocznym |
1440 rok |
Traktat o ortografii polskiej | Łaciński traktat Jakuba Parkoszowica z Żórawicy, próba uporządkowania zasad pisowni, zakończony wierszem po polski ułatwiającym zapamiętywanie reguł |
1455 rok |
Biblia królowej Zofii | Biblia szaroszpatacka, pierwszy przekład Pisma Świętego na język polski (z czeskiego) |
XV wiek |
O zachowaniu się przy stole (O chlebowym stole) Słoty,
Satyra na leniwych chłopów (utwór anonimowy) Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią (utwór anonimowy)
|
Pierwsze polskie świeckie utwory |