Gabriela Zapolska
Maria Gabriela Janowska z domu Piotrowska, herbu Korwin, primo voto Śnieżko-Błocka
(30 marca 1857, Podhajce, Ukraina – 21 grudnia 1921, Lwów, Ukraina)
Pisarka dramatyczna, powieściopisarka, nowelistka, aktorka.
Nazywana „Zolą w spódnicy” ze względu na bliskie związki z naturalizmem.
Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, uczyła się we Lwowie w klasztorze i świeckiej pensji (szkole).
W 1876 roku poślubiła porucznika gwardii carskiej K. Śnieżko-Błockiego, ale wkrótce doszło do rozwodu i zerwania ze swoim środowiskiem.
Po nieudanym małżeństwie opuściła męża i rozpoczęła twórczość literacką pod pseudonimem Józef Maskoff, a następnie karierę aktorską.
Od 1879 roku poświęciła się aktorstwu, najpierw amatorsko, a od 1882 roku zawodowo, najpierw w Krakowie, później w Poznaniu, Lwowie, Warszawie i teatrach objazdowych, występując w dramatach obyczajowych. Jej popisową rolą była Nora z utworu Ibsena.
W 1881 roku rozpoczęła działalność literacką, współpracowała z „Gazetą Krakowską” i „Przeglądem Tygodniowym”, gdzie drukowała powieść „Małaszka”.
W 1889 roku wyjechała, po skandalu o plagiat i szkalujących artykułach J.L. Popławskiego i Świętochowskiego, do Francji, gdzie studiowała aktorstwo i występowała w Theatre Libre i kilku innych, co wywarło dobry wpływ na dalszą jej karierę.
W 1895 roku powróciła do Polski i występowała na scenach Krakowa i Lwowa.
W 1900 roku porzuciła aktorstwo i zaczęła pracować w redakcji „Słowa polskiego” w Lwowie, rok później założyła w Krakowie prywatną szkołę dramatyczną. Od 1904 zamieszkała na stałe we Lwowie.
Pisała o życiu mieszczaństwa, demaskują mentalność tej grupy, niski poziom intelektualny, zły gust, hipokryzję,.
Napisała m.in.:
- „Przedpiekle” 1889,
- „We krwi” 1891,
- „Menażeria ludzka” 1893,
- „Kaśka Kariatyda” 1895,
- „Wodzirej” 1896,
- „W Dąbrowie Górniczej” 1899,
- „Zaszumi las” 1899,
- „Sybir” 1900,
- „Jak tęcza” 1902,
- „A gdy w głąb duszy wnikniemy” 1903,
- „Sezonowa miłość” 1904,
- „Pan policmajster” 1905,
- „Moralność pani Dulskiej” 1906,
- „Córka Tuski” 1907,
- „Skiz” 1909,
- „O czy się nie mówi” 1909,
- „Pani Maliczewska” 1910,
- „Śmierć Felicjana Dulskiego”,
- „Ich czworo” 1912,
- „Kobieta bez skazy” 1914,
- „O czym się nawet myśleć nie chce” 1914,
- „Z pamiętników młodej mężatki” 1923.