Polska to kraj szczegónie dotkliwie doświadczony podczas II wojny światowej.
Zginęło około 6 mln polskich obywateli, zniszczono wiele miast, szczególnie stolicę, ludność doświadczyła wielu represji ze strony dwóch agresorów, hitlerowskich Niemiec i sowieckiej Rosji.
Koniec wojny także nie oznaczał szczęścia w wyzwolonej Ojczyźnie, bowiem Polska nie odzyskała całkowicie wolności, stała się krajem satelitarnym ZSRR, tracąc ponadto sporo dawnego obszaru na Wschodzie.
Okupanci zamierzali zniszczyć także polską kulturę.
Szkolnictwo ograniczono do poziomu podstawowego i średniego, zamknięto natomiast wszystkie wyższe uczelnie.
Musiały więc funkcjonować w podziemiu.
I udało się, na tajnych kompletach młodzież zaliczała kolejne lata podziemnych szkół i uczelni.
Pod okupacją hitlerowską w oficjalnych wydawnictwach nie ukazała się żadna znacząca polska książka.
Podobnie, jak ze szkołami, wydawnictwa zeszły do podziemia i drukowały wiersze młodych poetów, którzy pojawili się w tym okresie, m. in. K.K. Bczyński, T. Borowski, Z. Herbert, M. Białoszewski, T. Gajcy, S. Lem.
W kraju pozostali i wydawali w podziemiu:
- Leopold Staff,
- Jarosław Iwaszkiewicz,
- Julian Przyboś,
- Czesław Miłosz,
- Zofia Nałkowska,
- Maria Dąbrowska i inni.
W 0bawie przed represjami wielu twórców opuściło Polskę i wydawało swe utwory na wychodźctwie, byli to m. in.:
- Julian Tuwim,
- Kazimierz Wierzyński,
- Witold Gombrowicz,
- Maria Kuncewiczowa.
Warto pamiętać o bardzo powikłanych losach niektórych twórców, np.
- Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który trafił do sowieckiego łagru, a później był żołnierzem Andersa i przeszedł zachodni szlak bojowy,
- K. I. Gałczyński spędzuił wojnę w obozie jenieckim w Niemczech.
Działął także teatr, a spektakle odbywały się w mieszkaniach prywatnych.
Oficjalnie polskie życie kulturalne ograniczało się do rozrywki.
Nawet kino zdominowali okupanci, dlatego chodzenie na spektakle filmowe postrzegano jako pewien rodzaj zdrady.
Działania wojenne i okupacja pochłonęły także życie wielu wybitnych twórców, np.:
- Józef Czechowicz,
- Tadeusz Gajjcy,
- Krzysztof Kamil Baczyński,
- Stanisław Ignacy Witkiewicz.